TDK'yi ne kadar ciddiye almak lazım? Thread poster: Baran Keki
|
|---|
Baran Keki 
Türkiye
Local time: 02:34
Member
English to Turkish
Geçenlerde bir proofreading işi yapıyordum. Çevirmen arkadaş 'confidence' kelimesini her yerde 'öz güven' olarak çevirip yazmış. O ana kadar 'özgüven' in 'öz güven' diye ayrı yazıldığını hiç görmemiştim. Ama araştırma sonucu TDK'ye göre 'doğru' kullanımın 'öz güven' olduğunu gördüm. Fakat iki kelimeyi ayrı ayrı tırnak içinde Google'da arattığınızda arama sonuçları ezici çoğunlukta 'özgüven' in lehine çıkıyor, belli ki dile oturan, toplumda kabul... See more Geçenlerde bir proofreading işi yapıyordum. Çevirmen arkadaş 'confidence' kelimesini her yerde 'öz güven' olarak çevirip yazmış. O ana kadar 'özgüven' in 'öz güven' diye ayrı yazıldığını hiç görmemiştim. Ama araştırma sonucu TDK'ye göre 'doğru' kullanımın 'öz güven' olduğunu gördüm. Fakat iki kelimeyi ayrı ayrı tırnak içinde Google'da arattığınızda arama sonuçları ezici çoğunlukta 'özgüven' in lehine çıkıyor, belli ki dile oturan, toplumda kabul gören kullanım bu.
Benzer şekilde yine çevirmen arkadaş (belli ki TDK'ye bel bağlayarak) 'birkaç' kelimesini 'bir kaç' şeklinde yazmış (doğrusu bir iki sefer bu kullanıma rastladım, diğer yerlerde bitişik 'birkaç' şeklinde yazmıştı). Buna da baktığımda TDK'ye göre 'doğru' kullanımın 'birkaç' olduğunu gördüm (Bak sen şu işe!).
Bu sabah 'soyisim', 'soyad' kelimelerine kafayı taktım, TDK'ye göre 'soyisim' in doğru yazılışı 'soy isim', ama 'soyad' ın doğru yazılışı 'soyad'. Şimdiye kadar 'isim' ile 'ad' kelimelerinin eş anlamlı ('eşanlamlı'?) olduğunu düşünüyordum, ama TDK sayesinde artık bundan da şüphe ediyorum..
Bu kurumun kafasına göre, keyfi bir şekilde kurallar koyduğunu düşünmeye başladım. Sizler çeviri yaparken TDK'ye ne kadar güveniyorsunuz? 'Veritabanı', 'geribildirim' 'işyeri' vs. gibi kelimelerin yazılışlarını onlardan mı kontrol ediyorsunuz? ▲ Collapse
| | | | | Alternatif, Dil Derneği yazım kılavuzu | Dec 27, 2021 |
TDK'nın bileşik kelimelerin yazımı konusundaki tavrı çok sayıda dilbilimci ve dil ile ilgili işlerde çalışan uzman tarafından eleştiriliyor ve uygulanmıyor. Ben bileşik kelimeler konusunda Dil Derneği'nin yazım kılavuzuna başvuruyorum. Hatta yazım ile ilgili başka bir tereddüt olursa dahi Dil Derneği ve TDK'ya karşılaştırmalı olarak bakıyorum. Müşteri aksi yönde bir talimat iletirse tabii ki buna uyulur ama bugüne kadar bir kez bile "TDK'yı esas alın" talimatı almadım.
| | | |
1983'e kadar nasıl faaliyet gösterdiğini, sonra neye dönüştüğünü bilmek yeter. Bir tek yazım ve imla denetimi yazılımı, eklentisi ıvırı zıvırı çıkaramamış, tutarsızlık yolunda dolu dizgin devam eden ve kime hizmet etmeye çalıştıkları belli olan bir ucube. Dil Derneği daha tutarlı ve yararlı bir kurum, gizli bir amacı da yok.
| | | | ATIL KAYHAN
Türkiye
Local time: 02:34
Member (2007)
Turkish to English
+ ...
| Güvenmek veya Güvenmemek | Dec 27, 2021 |
Gerçekten sizin yazınızı okuyana kadar ben TDK'yı Türkçe konusunda tek tabanca olarak biliyordum. Hatta evde çalışma masamın hemen yanında bir adet TDK Türkçe Sözlük 2011 (11. baskı) duruyor. Biliyorum online olarak da var ama senelerdir açıp buna bakmaya alışmışım. Şimdi ne diyeceğimi bilemiyorum.
Bu bana başka bir kurumu anımsattı. Ben Türkiye ile ilgili istatistikler konusunda hep TÜİK tek tabanca derdim. Ta ki onun bu sene enflasyon rakamlar�... See more Gerçekten sizin yazınızı okuyana kadar ben TDK'yı Türkçe konusunda tek tabanca olarak biliyordum. Hatta evde çalışma masamın hemen yanında bir adet TDK Türkçe Sözlük 2011 (11. baskı) duruyor. Biliyorum online olarak da var ama senelerdir açıp buna bakmaya alışmışım. Şimdi ne diyeceğimi bilemiyorum.
Bu bana başka bir kurumu anımsattı. Ben Türkiye ile ilgili istatistikler konusunda hep TÜİK tek tabanca derdim. Ta ki onun bu sene enflasyon rakamlarında ciddi anlamda yanıldığını anlayana kadar. Ben artık TÜİK verilerine güvenemiyorum. Sanırım bu izlenim sadece bana ait değil.
TDK sözcükler konusunda spesifik geribildirim alıyor mu, bilmiyorum. Eğer alıyorsa belki bu tarz deneyimleri kısaca (örneğin, eposta ile) göndermek belki bir çözüm olabilir, diye aklımdan geçiyor. Ben de sözcükler konusunda uzman olmaktan uzak olduğumdan sanki biraz düş kırıklığı yaşıyorum. ▲ Collapse
| | |
|
|
|
Sarper Aman
Türkiye
Local time: 02:34
Member (2019)
English to Turkish
+ ...
Alt yazı çevirmeni olarak, tutarlılığı sağlamak adına tek bir kaynağı referans almamız salık veriliyor, Dil Derneği ya da TDK. TDK "alt yazı" diyor, Dil Derneği "altyazı". PSDER, Parlamento Stenografları da var kaynaklar arasında ama hiç girip bakmadım açıkçası. Şimdi bir bakacağım orada neler var diye. Ben QC işlerinde TDK sözlüğünü takip ediyorum. Yazılımı daha gelişmiş gibi. "Hala" yazınca "hâlâ"yı da görüyorsunuz seçenekler arasında. Fakat istisn... See more Alt yazı çevirmeni olarak, tutarlılığı sağlamak adına tek bir kaynağı referans almamız salık veriliyor, Dil Derneği ya da TDK. TDK "alt yazı" diyor, Dil Derneği "altyazı". PSDER, Parlamento Stenografları da var kaynaklar arasında ama hiç girip bakmadım açıkçası. Şimdi bir bakacağım orada neler var diye. Ben QC işlerinde TDK sözlüğünü takip ediyorum. Yazılımı daha gelişmiş gibi. "Hala" yazınca "hâlâ"yı da görüyorsunuz seçenekler arasında. Fakat istisnalar da var tabii. TDK, kurum-kuruluş adlarına getirilen ekler ayrılmaz diyor, güncellenen alt yazı yönergemizde ayırıyoruz mesela. ▲ Collapse
| | | | | TSE'yi ne kadar ciddiye almak lazımsa o kadar. | Dec 27, 2021 |
Çünkü, bir müşterim için İngilizceleri bulunan TSE standartlarının başlıklarının Türkçelerini yazıyordum. Aynı standardın farklı yıllarda farklı versiyonları var, ama normalde başlık aynı olmalı, yanına sadece tarih girilmeli. Aynı standardın başlığında in vitro kelimesi için atıyorum 2002 versiyonunda "vücut dışı" yazarken 2012'de in -vitro olarak geçiyordu. İngilizcesi "general requirements" olan ifade için farklı TSE başlıklarında "genel özellikl... See more Çünkü, bir müşterim için İngilizceleri bulunan TSE standartlarının başlıklarının Türkçelerini yazıyordum. Aynı standardın farklı yıllarda farklı versiyonları var, ama normalde başlık aynı olmalı, yanına sadece tarih girilmeli. Aynı standardın başlığında in vitro kelimesi için atıyorum 2002 versiyonunda "vücut dışı" yazarken 2012'de in -vitro olarak geçiyordu. İngilizcesi "general requirements" olan ifade için farklı TSE başlıklarında "genel özellikler", "genel şartlar", "genel gereklilikler" kullanılmış. Standartların orijinal Türkçe ismini değiştiremiyordum ve müşteri bana inconsistency error diyip duruyordu, ben de izah etmeye çalışıyordum. Adı Türk Standartları Enstitüsü ama kendi standart isimleri bile standart değil.
TDK konusunda ise bazı durumlarda aklıma yatmasa da bir şekilde benim de referansım TDK oluyor. Tıpkı tutarsız olsa da TSE'nin verdiği isimlendirmede ısrar etmem gibi TDK'da da ısrar ediyorum. Aksi takdirde nasıl dilde bir ortak noktaya sahip olabiliriz? Bu kurumlar aslında taşıdıkları sorumluluğun daha çok farkında olmalılar.
Bu arada yeşilbiber birleşik, dolma biber ayrı yazılıyor, çok tuhaf değil mi?:) ▲ Collapse
| | | | Recep Kurt
Türkiye
Local time: 02:34
Member (2011)
English to Turkish
+ ...
Ben TDK'yı temel alıyorum, eksiklikleri olsa da.
Birçok büyük uluslararası firma da yayınladıkları Türkçe yerelleştirme kılavuzlarında TDK'nın referans alınması gerektiğini belirtiyor. Bu da doğru, zira beğensek de, beğenmesek de, Türk dili ile ilgili "resmî" merci TDK, dille ilgili olarak onlardan başka çalışma yapan birileri de yok. Herkes kafasına/gönlüne göre referans almaya başladığında da işler karman çorman oluyor.
Mesela metalürji mühen... See more Ben TDK'yı temel alıyorum, eksiklikleri olsa da.
Birçok büyük uluslararası firma da yayınladıkları Türkçe yerelleştirme kılavuzlarında TDK'nın referans alınması gerektiğini belirtiyor. Bu da doğru, zira beğensek de, beğenmesek de, Türk dili ile ilgili "resmî" merci TDK, dille ilgili olarak onlardan başka çalışma yapan birileri de yok. Herkes kafasına/gönlüne göre referans almaya başladığında da işler karman çorman oluyor.
Mesela metalürji mühendisliği profesörlerinin çoğu ısrarla "metalurji" diyor hâlâ. Öyle öğretmişler zamanında. Öğrencileri de bunu devam ettiriyor. Yazarı, gazetecisi "bir kaç" diye yazabiliyor. İnceltme (^) işaretinin kullanımdan kalktığını iddia eden çevirmenlere bile rastlanabiliyor.
Standartlaşma olmazsa kafa karışıklıkları devam edecek. Standartlaşmak için ise bence TDK'yı referans almalı. ▲ Collapse
| | | | Recep Kurt
Türkiye
Local time: 02:34
Member (2011)
English to Turkish
+ ...
Selma Dogan wrote:
Çünkü, bir müşterim için İngilizceleri bulunan TSE standartlarının başlıklarının Türkçelerini yazıyordum. Aynı standardın farklı yıllarda farklı versiyonları var, ama normalde başlık aynı olmalı, yanına sadece tarih girilmeli. Aynı standardın başlığında in vitro kelimesi için atıyorum 2002 versiyonunda "vücut dışı" yazarken 2012'de in -vitro olarak geçiyordu. İngilizcesi "general requirements" olan ifade için farklı TSE başlıklarında "genel özellikler", "genel şartlar", "genel gereklilikler" kullanılmış. Standartların orijinal Türkçe ismini değiştiremiyordum ve müşteri bana inconsistency error diyip duruyordu, ben de izah etmeye çalışıyordum. Adı Türk Standartları Enstitüsü ama kendi standart isimleri bile standart değil.
TDK konusunda ise bazı durumlarda aklıma yatmasa da bir şekilde benim de referansım TDK oluyor. Tıpkı tutarsız olsa da TSE'nin verdiği isimlendirmede ısrar etmem gibi TDK'da da ısrar ediyorum. Aksi takdirde nasıl dilde bir ortak noktaya sahip olabiliriz? Bu kurumlar aslında taşıdıkları sorumluluğun daha çok farkında olmalılar.
Bu arada yeşilbiber birleşik, dolma biber ayrı yazılıyor, çok tuhaf değil mi?:)
Ama renkli biberler hep bitişik: karabiber/yeşilbiber/kırmızıbiber
TSE terminolojisi tam bir baş ağrısı. Farklı meslek gruplarından/akademisyenlerden oluşan farklı çalışma grupları/komisyonlar bir araya gelip standart çevirince tutarsızlıklar da boy gösteriyor. Birkaç yıl önce "indexable insert" için karşılık ararken yanılmıyorsam 7 farklı karşılık bulmuştum. Ustası ayrı, satıcısı ayrı, mühendisi ayrı, hocası ayrı çevirmiş. Burada da bir standartlaşma yok maalesef. Öyle olunca da A üniversitesinde bir parçayı bir şekilde öğreniyorlar, B üniversitesinde başka şekilde. Sonra bunların öğrencileri karşılaşınca birbirlerini nasıl anlasın?
| | |
|
|
|
Baran Keki
Türkiye
Local time: 02:34
Member
English to Turkish
TOPIC STARTER
Recep Kurt wrote:
İnceltme (^) işaretinin kullanımdan kalktığını iddia eden çevirmenlere bile rastlanabiliyor.
Standartlaşma olmazsa kafa karışıklıkları devam edecek.
İnceltme işaretinin kullanılmadığını ben de fark ediyorum. Muhtemelen shift + 3 + a'ya basmak zor geliyor. Şikayet, hikaye vs. gibi kelimelerde hiç inceltme yok, ama 'kar' gibi belli kelimeler de mecburen koyuyorlar (malum 'Uludağ'da karı seyrediyorum' der gibi 'dönem karı' dememek için).
Bu arada çok nadiren de olsa bileşik kelimelerde tire (-) koyma trendinin de ortaya çıktığını gözlemliyorum, misal:
https://www.stgm.org.tr/etiketler/oz-degerlendirme
| | | | Baran Keki
Türkiye
Local time: 02:34
Member
English to Turkish
TOPIC STARTER |
TDK maalesef uzun yıllardır belli ki çok bilinçsiz kişilerin kontrolünde. Hangi kelime birleşik, hangisi ayrı yazılsın gibi konularda dilbilimsel bir yaklaşımları olması yerine bu gibi şeylere yazı tura veya kurayla karar veriyor gibiler. Yürüttükleri çalışmalar bir tutarsızlıklar karnavalı adeta.
Şapkalı harf konusu da ayrı bir saçmalık. Bu türden her ses değişimi için şapka koyacak olsak "normal" kelimesini de "normâl", "plan" kelimesini "plân"... See more TDK maalesef uzun yıllardır belli ki çok bilinçsiz kişilerin kontrolünde. Hangi kelime birleşik, hangisi ayrı yazılsın gibi konularda dilbilimsel bir yaklaşımları olması yerine bu gibi şeylere yazı tura veya kurayla karar veriyor gibiler. Yürüttükleri çalışmalar bir tutarsızlıklar karnavalı adeta.
Şapkalı harf konusu da ayrı bir saçmalık. Bu türden her ses değişimi için şapka koyacak olsak "normal" kelimesini de "normâl", "plan" kelimesini "plân" şeklinde yazmak falan lazım ve bunun gibi şapka kullanarak yazılması gerekecek binlerce kelime daha söz konusu (mesela "meselâ" ve "lâzım"). Benim naçizane düşüncem, "TDK"nin günümüzde bir nevi "Tırt Dil Kurumu"na dönüştüğü ve hakkında zırt pırt görüş bildirdikleri, akıllarısıra şekillendirdikleri dilin de "Tırtça" olarak tanımlanabileceği yönünde.
Yani özetle "TDK'yi ne kadar ciddiye almak lazım?" sorusunun yanıtı, "Türkçe'yi ne kadar düzgün yazmak ve konuşmak istiyorsanız o kadar az" olsa gerek.
[Edited at 2022-03-13 01:07 GMT] ▲ Collapse
| | | | erkehan
Türkiye
Local time: 02:34
German to Turkish
+ ...
Öyle görünüyor ki TDK tarafından "Geçerli/Doğru" sayılan kelimeler SADECE https://sozluk.gov.tr/ adresindeki "Güncel Sözlük"te bulunanlar DEĞİL (dolayısıyla "Geçersiz/Yanlış" sayılanlar da "Güncel Sözlük"te bulunmayanlar DEĞİL). Çünkü TDK'ya göre "actual/actuel/aktuell" sıfatının karşılığı "Güncel" kelimesi ve şu anlama geliyor: "Günün konusu olan, şimdiki, bugünkü (haber... See more Öyle görünüyor ki TDK tarafından "Geçerli/Doğru" sayılan kelimeler SADECE https://sozluk.gov.tr/ adresindeki "Güncel Sözlük"te bulunanlar DEĞİL (dolayısıyla "Geçersiz/Yanlış" sayılanlar da "Güncel Sözlük"te bulunmayanlar DEĞİL). Çünkü TDK'ya göre "actual/actuel/aktuell" sıfatının karşılığı "Güncel" kelimesi ve şu anlama geliyor: "Günün konusu olan, şimdiki, bugünkü (haber, olay vb.), aktüel". Yani (Dikkat!) asla şu anlama gelmiyor: "Günün Kelimesi olan, şimdiki, bugünkü (Kelime, Ad, Terim vb.), aktüel".
Bu durumda TDK'nın Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü, Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu ve 'Bilim ve Sanat Terimleri Sözlüğü' bölümündeki 1944 ile 2015 arası TDK tarafından yayınlanmış tüm diğer sözlüklerdeki Kelimeler de, artık bugün "aktüel, 'güncel' " olmasalar bile, TDK tarafından "Geçersiz/Yanlış" sayılmamış olur ve bu nedenle alana, iş koluna bağlı olarak pekâlâ "Geçerli/Doğru"durlar, tereddütsüz kullanılabilirler (Aksi takdirde, eğer bunları da kullanmayacaksak elimizdeki bu sözcük, türev, çeşit ve çare bolluğunda verimli, doğurgan, zengin bir dil ile bir müflis gibi kısır, çorak, tamtakır kalırdık).
Keza bu durum pek çok Cat Tool yazılımcısı tarafından da fark edilmiş olmalı ki örneğin "Güncel Sözlük"te yer almayıp ama buradaki "İktisat Terimleri Sözlüğü - 2004"te yar alan "işyeri" yazımını bu Cat Tool'lar Doğru yazım olarak kabul ediliyor.
Örneğin Güncel Sözlük'te "Kullanıcı" (User) yok. Ama bu kelime
TDK'daki diğer Sözlüklerde (Bilişim-1981/Kentbilim-1980/Bilgisayar-2007) var! Ayrıca da milyarlarca kez İnternette kullanıldı/kullanılıyor/kullanılmak zorunda.
Bir diğer örnek: Operator/Operatör için TDK önerisi "İşletmen" yerine Tıp Terimleri Kılavuzu - 2010'daki "İşletici" de kullanılabilir (bazı büyük şirketler kezlerce kullandı bile).
Yine: Operasyonel=İşletimsel ve Operasyon=İşletim de TDK Güncel Sözlük'te yok ama milyarlarca kez İnternette kullanıldı/kullanılıyor/kullanılmak zorunda (ör. "PC İşletim Sistemi").
Aynı şey "Donanımlı", Önleyici", "Kurulum, "Vergisel (taxational/taxative/steuerlich)" (hatta "...gov.tr" sitelerinde bile var) ve daha birçok sözcük için de geçerli.
Bu konuda çok açıcı ve kapsamlı şu kaynak yazıyı da önerebilirim
t.ly/9hos ▲ Collapse
| | | | To report site rules violations or get help, contact a site moderator: You can also contact site staff by submitting a support request » TDK'yi ne kadar ciddiye almak lazım? No recent translation news about Türkiye. |
| Wordfast Pro | Translation Memory Software for Any Platform
Exclusive discount for ProZ.com users!
Save over 13% when purchasing Wordfast Pro through ProZ.com. Wordfast is the world's #1 provider of platform-independent Translation Memory software. Consistently ranked the most user-friendly and highest value
Buy now! » |
| | Anycount & Translation Office 3000 | Translation Office 3000
Translation Office 3000 is an advanced accounting tool for freelance translators and small agencies. TO3000 easily and seamlessly integrates with the business life of professional freelance translators.
More info » |
|
| | | | X Sign in to your ProZ.com account... | | | | | |
Login to reply/comment 
Translation news in Türkiye
